Dwudniowe spotkanie liderek i liderów organów stanowiących samorządu to przestrzeń rozmowy o realnym wpływie rad na polityki lokalne, jakości stanowienia prawa i współpracy z mieszkańcami. W Gdyni porozmawiamy o najważniejszych wyzwaniach na kolejną dekadę – od finansów i planowania przestrzennego, przez ochronę ludności i cyfryzację, po standardy pracy rad i budowanie autorytetu przewodniczących. To wydarzenie dla tych, którzy chcą wrócić do gmin, powiatów i województw z gotowymi pomysłami do wdrożenia.

Choć to rady i sejmiki są organami stanowiącymi i kontrolnymi wspólnot samorządowych, w praktyce od lat zmagają się z systemowym deprecjonowaniem swojej pozycji. Przewagę budują organy wykonawcze – dysponujące zapleczem eksperckim, bieżącą komunikacją i kontrolą nad kalendarzem decyzyjnym – podczas gdy biura rad są często niedoinwestowane i przeciążone. Radni otrzymują materiały tuż przed posiedzeniami, co ogranicza realną deliberację; konsultacje społeczne bywają formalnością, a głos rady sprowadzany do zatwierdzania gotowych propozycji. Dodatkowo centralizacja regulacji, polaryzacja i presja szybkiego „dowiezienia” inwestycji wypychają funkcję kontrolną na margines, osłabiając autorytet przewodniczących i samych organów stanowiących. 3. Krajowy Kongres Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw organizowany przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego będzie wydarzeniem, które, jak ten trend odwrócić – narzędziami, standardami pracy i praktykami współpracy z mieszkańcami.

3. Krajowy Kongres Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw rozpocznie się do sesji plenarnej, która postawi w centrum pytanie, jak na nowo wzmocnić rady i sejmiki jako organy wspólnoty – odbudować równowagę między stanowiącymi a wykonawczymi, budować więzi z mieszkańcami i autorytet przewodniczących. Dyskusję poprowadzą praktycy i badacze samorządu: Andrzej Andrysiak, Maciej Kiełbus, prof. Irena Lipowicz, prof. Paweł Swianiewicz oraz dr Cezary Trutkowski. To rozmowa o konkretnych narzędziach – od standardów pracy rady, przez partycypację, po skuteczne mechanizmy kontroli – z myślą o rozwiązaniach do wdrożenia po powrocie do swoich JST.

Poza panelem plenarnym program jest gęsty od konkretów. Dzień I otwiera wykład przedkongresowy dr. Jarosława Dolnego o ochronie ludności i obronie cywilnej z perspektywy rad i sejmików, a po otwarciu Kongresu ruszają równoległe ścieżki: o udziale organów stanowiących w postępowaniach nadzorczych i sądowo-administracyjnych (Joanna Martyniuk-Placha, sędzia WSA Anna Sokołowska, Katarzyna Wypych) oraz o obniżaniu kosztów usług komunalnych bez utraty jakości (m.in. Aleksander Galecki, Sławomir Kiszkurno, Jan Król, z udziałem Macieja Kiełbusa). Po przerwie zaplanowano dwa panele: o roli radnych w rozwiązywaniu konfliktów w planowaniu przestrzennym (dr Marta Jaskulska, Kamil Olzacki, wójt Małgorzata Pachecka, Jakub Pietruszewski) oraz „ABC sprawnego biura rady” (Paweł Brola, Aleksandra Burlińska, Magdalena Olech). Wieczorem – gala Rankingu Miast na prawach powiatu i uroczysta kolacja. Dzień II otwiera wystąpienie o planowanych zmianach w regulacjach samorządowych, które wygłosi Minister Jacek Karnowski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, po nim prezentacja „Rada XXI wieku – AI i nowe technologie” (Mateusz Dyrda) oraz moduł o skutecznej komunikacji przewodniczącego i radnych (Jerzy Majka, Renata Nastańska). W części warsztatowej przewidziano Q&A z komisji skarg, wniosków i petycji (dr Rafał Budzisz) oraz przegląd praktycznych rozwiązań dla kontroli. Finał to panel „Patrząc dalej niż granice gminy: współpraca gmin, powiat i metropolia 2035” z udziałem m.in. dr. Grzegorza Kubalskiego, Jerzego Stępnia i dr. hab. Jakuba Szlachetki.

Partnerem strategicznym Kongresu Przewodniczących jest Samorząd Województwa Pomorskiego. „Z dużą satysfakcją wspieramy inicjatywę III Krajowego Kongresu Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw” – mówi Jan Kleinszmidt, Przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego. – „To przestrzeń do wymiany doświadczeń między osobami, które na co dzień przewodniczą pracom rad i dbają o jakość procesu uchwałodawczego w samorządach. Kongres daje możliwość wypracowania dobrych praktyk, wzmacniających transparentność, odpowiedzialność i efektywność działań rad w całej Polsce.” Marszałek Województwa Pomorskiego, Mieczysław Struk, dodaje: „Dobra współpraca między radami a zarządami na wszystkich szczeblach pozwala skutecznie odpowiadać na potrzeby mieszkańców i realizować długofalowe strategie rozwoju. Kongres stanowi doskonałą platformę wymiany doświadczeń i inspiracji, które wzmacniają samorządność oraz podnoszą jakość zarządzania publicznego. Dla Pomorza to również okazja do zaprezentowania naszych doświadczeń w tworzeniu dialogu i partnerstwa w działaniu.”

Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Miasta Gdyni Aleksandra Kosiorek, Prezydentka Miasta Sopotu Magdalena Czarzyńska-Jachim, a także Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. Wydarzenie zostało objęte również patronatem Instytutu Metropolitalnego, Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Związku Powiatów Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Województw RP. Patronat medialny objęły Dziennik Warto Wiedzieć, PortalSamorządowy.pl, SAS Serwis Administracyjno-Samorządowy oraz Wspólnota.

Więcej informacji o Kongresie Przewodniczących można znaleźć TUTAJ