Metodologia Rankingu Gmin Województwa Mazowieckiego prezentuje główne założenia oraz sposób tworzenia rankingu. Dokument szczegółowo wyjaśnia poszczególne wskaźniki oraz mechanizmy wyliczania wskaźnika syntetycznego.

ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE

Podstawę tworzonych analiz poziomu rozwoju poszczególnych samorządów stanowi założenie, o uporządkowaniu jednostek liniowo, w odniesieniu do poziomu badanego zjawiska jakościowego. Bazując na zbiorze zmiennych diagnostycznych, charakteryzujących opisywaną strefę działań jst, możemy w pośredni sposób zbadać rozwój poszczególnych samorządów.

DOBÓR ZMIENNYCH DIAGNOSTYCZNYCH

Podczas doboru zmiennych diagnostycznych ważne jest, by precyzyjnie określić kryterium syntetyczne. Zmienne służące do opisu badanego zagadnienia mogą wiązać się z nim bezpośrednio lub pośrednio. Związek bezpośredni polega na pomiarze konkretnego aspektu zjawiska (np. wykorzystanie nakładów inwestycyjnych do oszacowania poziomu rozwoju), zaś pośredni pozwala wyrazić szersze niemierzalne aspekty (np. wyniki egzaminu ósmoklasisty).

Zastosowana metoda doboru zmiennych diagnostycznych uwzględnia podejście merytoryczne. Dzięki analizie merytorycznej uzyskano listę zmiennych diagnostycznych opisujących poziom rozwoju gmin w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Drugim kryterium doboru zmiennych była dostępność danych w bazach danych GUS lub możliwość ich pozyskania ze źródeł zewnętrznych.

Uwzględniając powyższy kontekst Ranking premiuje gminy o największym potencjale w sferze gospodarczej, społecznej, środowiskowej i przestrzennej (rozwój zrównoważony).

Lista wskaźników, wpływających na pozycję w Rankingu:

Sfera gospodarcza:
1) Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023,
2) Średnioroczne wydatki inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023,
3) Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2021–2023,
4) Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023,
5) Udział wydatków bieżących na administrację publiczną w wydatkach ogółem budżetów gmin w 2023 r.,
Sfera społeczna:
6) Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2023 r.,
7) Saldo migracji na 1000 ludności w 2023 r.,
8) Udział długotrwale bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w 2023 r. (stan w dniu 31 grudnia),
9) Średni wynik egzaminu ósmoklasisty w 2024 r.,
10) Udział nakładów na szkolenia pracowników rad gmin i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w 2023 r.,
11) Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2023 r.,
12) Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2023 r.,
13) Wydatki bieżące budżetów gmin na oświatę, wychowanie i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 3 na 1 mieszkańca w wieku przedprodukcyjnym w 2023 r.,
Sfera środowiskowa:
14) Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu na 1 mieszkańca w 2023 r.,
15) Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w 2023 r. (stan w dniu 31 grudnia),
Sfera przestrzenna:
16) Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem gminy w 2023 r. (stan w dniu 31 grudnia).

Pełny opis metodologii znajdziecie Państwo poniżej.