Księgowość podatkowa w urzędzie gminy w dobie COVID-19. Efektywne i nieefektywne sposoby likwidacji zaległości i nadpłat z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz innych należności publicznoprawnych

• Usystematyzowanie wiedzy dotyczącej prowadzenia poprawnej księgowości podatków i opłat lokalnych.
• Poznanie sposobów likwidacji zaległości podatkowych oraz innych należności publicznoprawnych.
• Poznanie najnowszych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, obowiązujących od 30 lipca 2020 roku.
• Uczestnicy szkolenia otrzymają w materiałach przydatne w zakresie zadań komórek rachunkowości wzory pism (m.in. korespondencja z organami egzekucyjnymi), decyzji, postanowień a także wzory instrukcji dot. m.in. ewidencji księgowej podatków i opłat).

​​​​​​I. Formalnoprawne podstawy realizacji zadań w komórkach organizacyjnych urzędu gminy/miasta odpowiedzialnych za rachunkowość podatków i opłat lokalnych oraz innych należności publicznoprawnych:

• Omówienie rangi i znaczenia przepisów prawnych istotnych dla prowadzenia rachunkowości podatków i opłat lokalnych oraz innych należności publicznoprawnych w urzędzie gminy/miasta, a w szczególności: wybranych przepisów ustaw: ordynacja podatkowa, o rachunkowości, o finansach publicznych, o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz wybrane rozporządzenia wykonawcze).
• Organizacja pracy komórek księgowości podatkowej w urzędzie gminy z uwzględnieniem katalogu zadań określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 208 poz.1375) ze zmianami.
• Powierzenie zadań i odpowiedzialności pracownikom księgowości podatkowej z uwzględnieniem przepisów ustawy o finansach publicznych i ustawy o rachunkowości (odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych, odpowiedzialność za inwentaryzację należności podatkowych, kto zgodnie z obowiązującymi przepisami może powierzyć odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych urzędu).

II. Omówienie wybranych przepisów i definicji ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2018r., poz. 800 ze zm.) użytecznych w zakresie rachunkowości podatkowej w urzędzie gminy/miasta:

• Pojęcie obowiązku podatkowego, zobowiązania podatkowego oraz zaległości  podatkowej i nadpłaty podatkowej. 
• Powstanie zobowiązań podatkowych z mocy prawa oraz w drodze doręczenia decyzji wymiarowej (charakter decyzji ustalających i określających zobowiązanie podatkowe). 
• Terminy płatności, a powstanie zaległości podatkowych.  
• Wygaszenie zobowiązań podatkowych poprzez zapłatę, przedawnienie, umorzenie zaległości podatkowych, zaliczenie nadpłaty podatkowej na poczet przyszłych zobowiązań, bieżących zobowiązań oraz zaległości podatkowych.
• Obowiązki w zakresie zarachowania wpłaty dokonywanej na poczet zaległości podatkowych (zarachowanie na koszty upomnienia, odsetki, opłatę prolongacyjną, czy zawsze należy zarachować wpłatę zgodnie z dyspozycją podatnika?).
• Zmiana przepisów Ordynacji podatkowej (art. 62) w zakresie zarachowania wpłaty:
• Wydawanie postanowienia w sprawie zarachowania wpłaty (W jakim terminie należy wydać postanowienie?, Kiedy nie ma obowiązku wydania postanowienia?) .
• Sposoby płatności podatków i opłat (Kto może płacić gotówką? Które podmioty muszą dokonywać płatności z rachunku bankowego? Czy i na jakich warunkach można płacić podatki lokalne kartą płatniczą? Czy osoba nie będąca podatnikiem może zapłacić za podatnika?)
• Specyfika przedawnienia zobowiązań podatkowych (rozróżnienie pojęć: „przedawnienie zobowiązania podatkowego” i „przedawnienie prawa do wymiaru zobowiązania podatkowego”).
• Przedawnienie, przerwanie i zawieszenia biegu terminu zobowiązań podatkowych (kiedy stosujemy termin przedawnienia 3 lata a kiedy 5 lat?, jak liczyć terminy przedawnienia w przypadku odroczenia lub rozłożenia na raty?, czy umorzenie postępowania egzekucyjnego przez organ egzekucyjny przerywa bieg przedawnienia?)
• Jak liczyć termin przedawnienia w przypadku zastosowania środka egzekucyjnego a jak w przypadku wniesienia skargi do sądu? (pojęcie skutecznego i nieskutecznego środka egzekucyjnego). 
• Konsekwencje prawne zobowiązań zabezpieczonych hipoteką.  

III. Powstanie nadpłaty podatkowej i sposoby postępowania z nadpłatą:

• Definicja nadpłaty wg Ordynacji podatkowej (momenty powstania nadpłaty, czy nadpłata musi być zawsze określona decyzją?, czy mamy do czynienia z nadpłatą podatkową w przypadku pomyłkowej wpłaty do organu podatkowego np. raty kredytu przez osobę nie będącą podatnikiem?, kto powinien wydać decyzję w sprawie nadpłaty - wymiar czy księgowość?).
• Zasady zaliczania i zwrotu nadpłaty podatku (jak postępować z nadpłatami do wysokości kosztów upomnienia?, czy można zaliczyć nadpłatę na koszty upomnienia?, czy można zaliczyć nadpłatę na poczet przyszłych zobowiązań?).
• Zwrot nadpłaty podatku na rachunek bankowy, przekazem pocztowym, w kasie (terminy zwrotu nadpłaty, zwrot nadpłaty z odsetkami).
• Postępowania z nadpłatami po śmierci podatnika (czy podlegają dziedziczeniu i kiedy mogą być zwrócone?).

IV. Obowiązki pracowników urzędu gminy/miasta w zakresie przymusowego dochodzenia zaległości z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz innych należności publicznoprawnych:

• Ustawowy obowiązek dochodzenia wszelkich należności budżetowych (omówienie wybranych przepisów ustawy o finansach publicznych i o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).
• Działania informacyjne wierzyciela zmierzające do dobrowolnego wykonania zobowiązania (Nowe rozporządzenie w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych. Kiedy i wobec kogo można podejmować działania informacyjne? W jakich formach i jak dokumentować działania informacyjne? Jakie znaczenie mają podjęte działania informacyjne dla dalszego toku dochodzenia należności podatkowych?
• Upomnienie przesyłane zobowiązanemu jako niezbędny element wszczęcia postępowania egzekucyjnego (terminy i kwoty upomnienia, niezbędne elementy upomnienia, przypisywanie kosztów upomnienia na koncie podatnika, czy można wszcząć egzekucję bez uprzedniego doręczenia upomnienia?, czy upomnienie należy doręczyć obojgu małżonkom i co z kosztami upomnienia w takim przypadku?, czy upomnienia można doręczyć pełnomocnikowi?).
• Koszty upomnienia w przypadku solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe (czy koszty należą się od każdej z osób odpowiedzialnych solidarnie?)
• Zmiana przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w zakresie upomnienia (nowe elementy upomnienia) i kosztów upomnienia (przedawnienie).
• Wystawianie tytułu wykonawczego (TW-1) w zakresie egzekucji należności pieniężnych (nowe wzory tytułów wykonawczych, omówienie poszczególnych pozycji tytułu wykonawczego i poprawność ich wypełnienia, najczęściej popełniane błędy w tytułach wykonawczych, forma przesłania do organu egzekucyjnego).
• Poprawne wystawienie tytułu wykonawczego na małżonków (czy i kiedy małżonek podatnika wystąpi jako zobowiązany a kiedy jako małżonek, z którego majątku ma być prowadzona egzekucja)
• Ustalenie właściwości organu egzekucyjnego.
• Nowe obowiązki wierzyciela w zakresie stosowania środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Czy organ egzekucyjny może odmówić przyjęcia tytułu wykonawczego przekazanego np. w formie papierowej czy z innych przyczyn?).
• Przesłanki nieprzystąpienia do egzekucji przez organ egzekucyjny (Jakie działania może podjąć w imieniu wierzyciela pracownik księgowości podatkowej po otrzymaniu z organu egzekucyjnego zawiadomienia o nieprzystąpieniu do egzekucji?).
• Realizacja tytułu wykonawczego - księgowanie wpłat otrzymywanych z organu egzekucyjnego (sposoby zarachowania wpłaty zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, postępowanie w przypadku otrzymania wpłaty po potrąceniu opłaty komorniczej przez organ egzekucyjny).
• Działania wierzyciela po umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu bezskuteczności egzekucji
• czy ponownym wszczęciem postępowania egzekucyjnego należy jeszcze raz wysłać upomnienie i pobrać koszty upomnienia?
• zmiana przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w zakresie podstawy ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

V. Stosowanie indywidualnych ulg w spłacie zaległości podatkowych – jako nieefektywne sposoby likwidacji zaległości podatkowych (umarzanie, rozkładnie na raty i odraczanie terminu płatności).

• Kto może wystąpić z wnioskiem o ulgę w spłacie podatku lub innej należności publicznoprawnej?
• Czy wniosek np. o umorzenie podatku można złożyć przed terminem płatności?
• W oparciu o jakie dokumenty podatnik może wykazać przed organem podatkowym swój ważny interes czy też interes publiczny składając wniosek o ulgę?
• Przetwarzanie danych osobowych w trakcie prowadzenia postepowania podatkowego o udzielenie ulgi (obowiązki w zakresie RODO).
• Stosowanie ulg w spłacie innych niż podatkowe należności publicznoprawnych stanowiących dochód budżetu gminy (ustawa o finansach publicznych, przesłani stosowania ulg, czy stosować do udzielania ulg w spłacie niepodatkowych należności publicznoprawnych ordynację podatkową?)
• Czy w przypadku odziedziczenia spadku przez gminę należy odpisać zaległy podatek z kartoteki zmarłego podatnika. Jaki dokument stanowi podstawę odpisu?

VI. Dyskusja, pytania, indywidualne konsultacje.

Pracownicy urzędów gmin zajmujący się księgowością podatkową.

Przez ponad 30 lat zawodowo zajmowała się problematyką związaną z realizacją i windykacją dochodów budżetowych w jednej z największych jednostek samorządu terytorialnego. Specjalizuje się m.in. w zagadnieniach dotyczących rachunkowości podatków i opłat lokalnych, rachunkowości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, windykacji i egzekucji należności budżetowych, zarówno cywilnoprawnych jak i publicznoprawnych. W ramach obowiązków zawodowych zajmowała się również realizacją dochodów z opłaty skarbowej, administracyjnych kar pieniężnych, mandatów nakładanych przez funkcjonariuszy straży miejskiej, a także stosowaniem ulg w spłacie należności budżetowych oraz gospodarką kasową w urzędzie. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, studiów podyplomowych z zakresu doradztwa podatkowego i finansów publicznych, przez wiele lat pełniła funkcje Dyrektora Wydziału Podatków i Opłat oraz Zastępcy Dyrektora Wydziału Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, nadzorując wymiar, pobór, rachunkowość i egzekucję należności budżetowych. Współpracuje z wieloma ośrodkami szkoleniowymi w kraju , w tym z Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej. Jej opracowania z dziedziny związanej z realizacją niektórych zadań gmin publikowane były w fachowych czasopismach, np. Wspólnota, Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych, Finanse Publiczne.