Gromada Nyzhnioverbizka (ukr. Нижньовербізька громада) w obwodzie Iwano-Frankiwskim uczestniczy w programie DOBRE (ang. Decentralization Offering Better Results and Efficiency), finansowanym przez USAID, od 2017 roku. W ramach projektu przedstawiciele społeczności lokalnej wypracowali we współpracy z ekspertami FRDL strategię rozwoju gromady uwzględniającą m.in. rozwiązanie problemu gospodarki odpadami.

Już w pierwszym okresie funkcjonowania nowo powstała jednostka samorządowa Nizhnioverbizka musiała się zmierzyć z problemem odbioru i utylizacji śmieci. Z okresu sprzed połączenia gromada odziedziczyła niefunkcjonalne systemy gospodarowania odpadami komunalnymi. o niskiej jakości usług, nie obejmujące całego terenu danej miejscowości. Usługi odbioru i wywozu odpadów zmonopolizowała jedna firma, a obsługujące gromadę wysypisko śmieci było już przepełnione. W wyniku niskiej efektywności funkcjonowania systemu, umowy o wywóz odpadów podpisano z zaledwie 20% gospodarstw domowych, na innych terenach śmieci wyrzucano na dzikie wysypiska.

Gromada nie chciała kontynuować takiej polityki gospodarowania odpadami i zdecydowała się podjąć nowe działania. Problemy ekologiczne znalazły się w Strategii Rozwoju Gromady na lata 2018–2026, wypracowanej w ramach projektu DOBRE we współpracy z ekspertami FRDL, w postaci celu strategicznego „Tworzenie nowego ekologicznego wizerunku gromady”. Kwestie dotyczące organizacji sprawnego systemu zagospodarowania odpadów, wymienione w celu operacyjnym „Kształtowanie efektywnego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie gromady”, stały się podstawą dla „Planu poprawy usług zagospodarowania odpadów w gromadzie”, opracowanego przy wsparciu programu DOBRE i uchwalonego przez Radę Gromady w grudniu 2018 r. Taki kierunek działań był zgodny z wynikami badań wśród mieszkańców, które przeprowadzono na początku prac nad Strategią Rozwoju Gromady.

Jeszcze w 2018 r. udało się zrealizować wiele inicjatyw. Dzięki wsparciu DOBRE gromada zakupiła nowy specjalistyczny samochód do wywozu śmieci, przeprowadziła przetarg na zakup pojemników na odpady dla gospodarstw domowych, stopniowo likwidowała dzikie wysypiska. Prace te kontynuowano w 2019 r. - gromada utworzyła własne przedsiębiorstwo komunalne „Błagoustrij OTG”, zorganizowała i wyposażyła kilkanaście punktów segregowania śmieci.

Działania władz lokalnych nie ograniczają się wyłącznie do realizacji inwestycji. Duża część projektów dotyczy podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców, szczególnie młodzieży. Tutaj również uzyskano wsparcie od programu DOBRE i przeprowadzono zajęcia na temat zagospodarowania odpadów z młodzieżą szkolną, nauczycielami szkół i przedszkoli.

Uczniowie aktywnie zareagowali na inicjatywę i zaangażowali się w rozwiązywanie problemu. W 2018 r. zespół Liceum „Beregynia” uczestniczył w konkursie ZERO WASTE SCHOOL Fundacji Kliczko i znalazł się wśród 50 zwycięzców. W nagrodę młodzież otrzymała prasę do robienia brykietów z odpadów, które dalej można przekazywać na utylizację. Gromada wsparła uczniów w realizacji projektu poprzez zakup 24 kartonowych kontenerów do segregowania odpadów, które ulokowane zostały w placówkach oświatowych. Zwycięski zespół szkolny włączono do składu rady młodzieżowej gromady. Kolejne osiągnięcie proekologiczne lokalnej młodzieży to zwycięstwo absolwenta liceum w III etapie Krajowej Ekologicznej Olimpiady Uczniowskiej.

Aktywne działania gromady w kierunku ekologii będą miały pozytywny wpływ na potencjał turystyczny gromady oraz podniosą jakość życia lokalnej społeczności. Akcent na pracę z młodzieżą pozwoli na kształtowanie nowego pokolenia świadomych i aktywnych ekologicznie mieszkańców gromady.

W ramach programu DOBRE Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego wspierała przygotowanie zrównoważonych strategii rozwoju także w innych 66 ukraińskich połączonych gromadach. Ponadto, 15 czerwca br. ogłoszono, że Program DOBRE zwiększy swój zasięg terytorialny! Rozszerzenie programu sprawi, że wsparciem objętych zostanie kolejnych 25 ukraińskich samorządów. Działania będą się koncentrować na wsparciu samorządów w zakresie partycypacyjnego planowania strategicznego, które ma prowadzić do lepszego zarządzania zasobami lokalnymi, poprawy jakości usług publicznych, bardziej efektywnego zarządzania środkami publicznymi, pobudzania rozwoju gospodarczego, a także do wzmocnienia zaangażowania obywateli w sprawy publiczne i budowania kapitału społecznego.

Opis niniejszej historii został przygotowany przez ekspertów FRDL: Wojciecha Odzimka i Nazara Hlynskiego, którzy wspierali Nyzhnioverbizką gromadę w wypracowaniu strategii rozwoju i monitorują jej realizację. Działania FRDL w ukraińskich gromadach są prowadzone w ramach programu „DOBRE – Decentralization Offering Better Results”.

Projekt DOBRE finansowany jest przez USAID (Amerykańską Agencję ds. Rozwoju Międzynarodowego) i realizowany przez międzynarodowe konsorcjum, którego liderem jest Global Communities. Jego celem jest wzmocnienie samorządu lokalnego na Ukrainie, wsparcie procesu decentralizacji oraz zapewnienie warunków dla rozwoju społeczności lokalnych.

Więcej informacji o projekcie na stronie programu DOBRE.

Poznaj inne DOBRE historie: o tym, jak rozkwitł kulturalnie Kamienny Most, oraz o tym, jak Kochubeivka dba o wszystkich mieszkańców.